Türklerin Anadolu’ya giriş kapısı olan ve 2016’dan beri UNESCO Dünya Miras Listesi’nde olan Kars’taki Ani Ören Yeri’nde, tarihi eser ve kalıntıların gün yüzüne çıkartılması amacıyla başlatılan kazı çalışmaları devam ediyor. Alanında uzman pek çok ismin başkanlık ettiği kazılar, 2019’dan beri Doç. Dr. Muhammet Arslan başkanlığında sürüyor. Bu sezon bilim insanları, sanat tarihçiler, arkeologlar, mimarlar ve öğrencilerden oluşan 54 kişilik ekip, Ani’nin saklı tarihini gün güzüne çıkartmak için aralıksız çalışıyor. Kazı çalışmalarına destek veren akademisyen ve öğrencilerden oluşan 34 kadın, burada bulunan parçaları temizleyip birleştiriyor.
Kafkas Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Kazı Başkanı Arslan, 18 üniversiteden bilim insanlarıyla yaptıkları çalışmaların oldukça önemli olduğunu belirterek, “Ani sadece toprak üstündeki anıtsal eserleriyle veya kazılıp ortaya çıkartılmamış kalıntılarıyla değil taşınır nitelikteki küçük buluntularıyla da Orta Çağ’ın sosyal ve sanatsal hayatı hakkında bizlere önemli ip uçları veren bir ören yeri” dedi. Kazı alanında bulunan eserlerin titizlikle incelenip işleme tabi tutulduğunu belirten Arslan, kazı evindeki laboratuvarda öğrencilerle birlikte alandan çıkan küçük taşınır nitelikteki buluntuların hem restorasyonu hem de belgeleme ve envanter çalışmaları yapıldığını anlattı.
Kazı ekibinin çoğunluğunu kadınların oluşturduğunu ve Ani’deki tarihin gün yüzüne çıkması için fedakarca çalıştıklarını dile getiren Arslan, “Kadınlarımız her zamanki fedakarlıklarıyla hem kazı alanındaki ağır sayılabilecek işlerde hem de kazı evindeki laboratuvarımızdaki ince nitelikteki işlerde her zaman ön plandalar. Kazılarımız 2021 yılından itibaren 12 aylık kazılar statüsüne dahil edildi. Kars’taki iklim şartlarından dolayı yılın tamamı arazide olamıyoruz. Özellikle mevsimin iyi olduğu mayıs ve ekim ayları arasında arazideki çalışmalar devam ederken diğer mevsimlerde de kazı evimizdeki laboratuvarda sürdürüyoruz” ifadesini kullandı.
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü öğrencisi Hanne Yıldız Ani Ören Yeri’ndeki kazı çalışmasına katılmanın kendini gururlandırdığını belirtti. Önemini bildiği için Ani Ören Yeri’ne gönüllü olarak geldiğini anlatan Yıldız, “Burada takım arkadaşlarımla kazı alanından laboratuvara, temizliğinden her işi kendimiz yapıyoruz. Ani’de bir tarihin ortaya çıkartılmasına vesile oluyoruz, bu hepimiz için çok güzel ve gurur verici bir şey. Daha önce müzelerde gördüğümüz eserleri burada toprağın altından çıkartıp dokunuyor olmamız çok heyecan verici” diye konuştu.
